Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Buluntu: Depremden kaçıp bir yere gitmiyoruz, şehrimizi hep birlikte ayağa kaldıracağız

Kahramanmaraş 40 yıldır devletten aldığı destek ve teşvikleri yerinde kullanarak sanayide, üretimde iyi bir noktaya geldi. Şehrimizi tekrar üretim üssüne çevirecek azim ve iradeye sahibiz.

Binası sağlam bile olsa buradaki bir fabrikamızın 1 yıldan önce çalışma imkânı yok. O yüzden en az 10 yıllık bir periyotla finansal destek bekliyoruz.

Finansal yapı, sigortalar gibi konular dahil bütüncül ve özel teşvik tedbirleri alınmazsa, bu sorunlar sanayicilerimizin tek başına üstesinden gelebileceği bir şey değil. Çünkü şu anda şehirde hayat adına hiçbir şey yok, kalmadı.

50 bine yakın can kaybı yaşanan yüzyılın felaketinin merkez noktası Kahramanmaraş, deprem sonrası yaralarını sarmaya çalışıyor. Ülkemizin önemli sanayi merkezlerinden biri olan Kahramanmaraş şehrin üretim ve ticari hayatı adeta durdu. Hasarın boyutlarını ve yapılması gerekenleri Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Buluntu anlattı.

Sorumluluğumuz büyük

Odamızın her ölçekten 12 bine yakın üyesi var. Küçük, orta ve büyük sanayici gruplar yanı sıra ticaret insanların müteşekkil bir kurumuz. Ayrıca şehrimizdeki diğer birlik ve odaların da hamisi, çatı kuruluşu durumundayız. Bu yönüyle şehrimizdeki üretim ve ticari hayatın ayağa kaldırılması konusunda sorumluluğumuz büyük.

Depremin ilk anından itibaren sahadaydık ve şehri yapılabilecekleri tespit için hep birlikte üyelimizle karış karış geziyoruz. Tabii ki ilk günler önceliğimiz enkaz altında kalan depremzedeleri çıkarmaktı. Kaybımız büyük. Devlet – millet el ele yaralarımızı saracağız. Küçük sanayi tamamen yıkılmış durumda. Büyük sanayi kuruluşlarında ise binalarımızın bir kısmı çökmüş, birçok tesis ağır hasarlı. Sanayicilerimizden vefat edenler var. Altyapıda, makine ve ekipmanlarda da çok ciddi hasarlar söz konusu.  

Hedefler de enkaz altında kaldı

Kahramanmaraş 2022 yılında 134 ülkeye ihracat yapan ve 1.5 milyar dolar ihracat geliri oluşturmuş bir şehir. Tekstil ve çelik mutfak eşyalarında pazar payı %40-50 dolaylarında. Kahramanmaraş tam bir sanayi kentiydi, üretim üssüydü. Cirosal anlamda 30 milyar dolara ulaşan bir iş hacmimiz vardı. Birlikte çalıştığımız diğer şehirlerimiz de bu depremden tedarik, lojistik konusunda etkilenecek.  

2023 hedefimiz ihracatımız 2.5 milyar dolara çıkarmaktı. İhracat yaptığımız ülke sayısını yükseltmek, hedef pazarları değiştirmek gibi planlarımız vardı. Şu an bunları konuşabilecek durumda değiliz, depremle tüm hedeflerimiz de enkaz altında kaldı.

Geçmişte teşvikleri doğru kullandık

Öncelikle insani yardımlardan dolayı tüm halkımıza teşekkür ediyorum. İlk günden itibaren diğer odalardan yiyecek, giyecek ve barınma yardımları geldi. Şehrimizden 250-300 bin kişi başka şehirlere gitti. Bunların içinde nitelikli işgücümüz de var. Birinci önceliğimiz barınma. Bu şehri yeniden ayağa kaldıracaksak bu insanlarımızı buraya getirmemiz lazım. Aksi halde istihdamda ciddi sorun yaşarız.

Kahramanmaraş 40 yıldır devletten aldığı destek ve teşvikleri yerinde kullanarak sanayide, üretimde iyi bir noktaya geldi. Şehrimizi tekrar üretim üssüne çevirecek azim ve iradeye sahibiz.

Özel teşvik kapsamı şart

Geçmişte 5084 sayılı teşvik yasasıyla Kahramanmaraş büyük bir sanayi kenti oldu. Deprem yaralarını sarabilmek için bu şehrin 5084’ün de üstünde bir teşvik kapsamına alınmalı. Finansal yapı, sigortalar gibi konular dahil bütüncül ve özel teşvik tedbirleri alınmazsa, bu sorunlar sanayicilerimizin tek başına üstesinden gelebileceği bir şey değil. Çünkü şu anda şehirde hayat adına hiçbir şey yok, kalmadı.

Kredi ertelemesi çözüm değil. Sanayicilerimiz kapasite artırımına yönelik yeni yatırımlar yaptılar. Borçlar, ödeme planları, iş anlaşmaları, siparişler dengesi alt üst oldu. Banka borçları yanında bir de çeklerle ilgili piyasaya olan borçlar var. Binası sağlam bile olsa buradaki bir fabrikamızın 1 yıldan önce çalışma imkânı yok. O yüzden en az 10 yıllık bir periyotla finansal destek bekliyoruz. Bunun 3 yılı öteleme, 7 yılı yeniden yapılandırma olmalı. Buna benzer teşvikler, şehrimizde görev yapacak devlet memuru ve işçileri de kapsar şekilde olursa çok faydalı olur.

9 organize sanayi bölgemiz var. Bunların beşi normal yapılaşmış ve aktif haldeydi. Bizim hasar görmüş olsalar da tesislerimizi söküp başka bir yere taşınmamız söz konusu değil. Kahramanmaraş kadim bir şehir. Burayı terk etmek istemiyoruz. Bizim sanayici ve iş insanlarımızın yatırımlarının %99’u bu şehirde. Burayı yeniden ayağa kaldıracak olan bizleriz. Hele de böyle bir zamanda buradan ayrılmayı hiç düşünmeyiz.

Konut, sanayi, ticaret eş zamanlı ilerlemeli

Şehrin merkezinde ciddi bir yıkım yaşandı. Bu acıları tekrar yaşamamak, sağlam yapılarda yaşamak için uzmanların kontrolünde yeniden, acele etmeden bir şehir planlaması yapılmalı. Şehrimizin tarihi bir dokusu vardı. Örneğin Ulu Camii, bin yıldır depreme, sele dayanmış ama bu defa yıkıldı. Tarihi Şekerli Cami aynı şekilde tamamen yıkılmış vaziyette. Buna rağmen bildiğimiz tek bir şey var. Bu azim ve güvenimizi kaybetmezsek şehrimizi yeniden ayağa kaldırabiliriz. Kahramanmaraş 45 bin konut hasarlı, oturulamaz halde. Konutlarla ilgili planlamalar yapılıyor. Bununla birlikte sanayi ve işyerlerimizle ilgili planlamanın da eş zamanlı başlaması lazım. Bu alanda bir koordinasyon sağlanmazsa şehri terk eden insanlarımız buraya dönmez, üretim ve ticareti yeniden canlandıramayız.   

(İlker ERGÜR)